Begrijpelijk schrijven ABC

Heldere taal

• Aaneenschrijven

  • Schrijf woorden die samen een begrip vormen aan elkaar, zoals: relatiegeschenk 
  • Vermijd samenstellingen van meer dan 3 woorden; 
  • Samenstellingen met een deel Engels en Nederlands, schrijf je aan elkaar, zoals: moederboard, e-mailbericht 
  • Ook woorden met niet-botsende klinkers schrijf je aan elkaar, zoals: informatieanalyse, stereoaansluiting, dataopgave of fotoarchief 
  • Gebruik bij botsende klinkers een koppelteken, zoals: data-analyse, studie-uren, tosti-ijzer, zij-ingang, radio-uitzending, bureau-uren 

• Aanhalingstekens

  Gebruik altijd enkele ‘aanhalingstekens’, geen dubbele. Ook bij uitspraken: ‘Ik vind dat ook’ 

• Afkortingen

  • Gebruik zo min mogelijk afkortingen. 
  • Gebruik geen afkortingen van gewone woorden als: bijvoorbeeld, onder andere of namelijk. 
  • Schrijf namen van organisaties of onderdelen daarvan, eerst voluit en daarna als afkorting.  
  • Uitzonderingen zijn algemeen bekende letterwoorden: KLM, KPN, NS. 
  • Je schrijft ACTA NIET het ACTA of Acta, zie ook Naamgeving  
  • Schrijf algemeen bekende afkortingen met kleine letters (btw, pdf). 
  • Op ACTA.nl staat een lijst met ACTA-afkortingen.  

• Alinea

  • max 50/60 woorden = 5 regels; 
  • herhaal de tussenkop NIET; 
  • beschrijft 1 mini/sub-onderwerp.

• Benadrukken

  Ga spaarzaam om met het benadrukken van woorden in de tekst: 

  • Gebruik ‘vetgedrukt’ alleen om enkele belangrijke woorden te benadrukken. Denk aan een waarschuwing.  
  • Gebruik ‘cursief’ om een enkel woord te benadrukken. Spraaksoftware leest dit woord of deze woorden anders voor. 
  • Onderstreep woorden NIET, omdat een onderstreept woord op een link lijkt. 
  • Wees zuinig met uitroeptekens en gebruik er nooit meer dan één. 

• Buitenlandse woorden

  • Schrijf buitenlandse woorden die niet gebruikt worden in het Nederlands tussen enkele aanhalingstekens. Dus: Het publiek kon online vragen stellen aan de ‘anchorman’.  
  • Is een woord of begrip te vinden op woordenlijst.org, dan is het algemeen bekend binnen het Nederlands en hoef je het niet tussen aanhalingstekens te zetten: De junk was high van de drugs. 

• Contact noteren

  • Vermeld waar het kan altijd met wie de lezer contact kan opnemen voor vragen. 
  • Vermeld altijd het volledige e-mailadres in een tekst: onderwijsinstituut@acta.nl met een toevoeging van de naam als het een persoonlijk adres is: Petra Janssen: p.janssen@acta.nl.

• Data en jaartallen

  Wees zo actueel mogelijk en noem duidelijke data en jaartallen: 

  • Voorzie elke datum van een jaartal, dus: 28 juni 2018 NIET 28 juni jl.  
  • Vermeld de naam van de dag, dus maandag, dinsdag NIET gisteren.  
  • Jaartallen schrijf je voluit (2007). 
  • Maanden schrijf je voluit (februari). 
  • Dagen schrijf je in cijfers, zonder nul: 1 mei 2007. 
  • Scheid uren en minuten door een punt en houd de 24-uursindeling aan. 
  • Schrijf uren in cijfers, met tot 10 uur geen voorloopnullen. 
  • Vermeld tijden zonder 00.  
  • En minuten in cijfers. 

  Voorbeeld: op maandag 17 mei 2022 is ACTA bereikbaar van 9 tot 16.30 uur. 

• Hoofdletters

  • Is het een hoofdletter of kleine letter? Zie: www.onzetaal.nl//hoofdletter-of-kleine-letter  
  • Gebruik alleen een hoofdletter voor: een eigen naam, het begin van de zin en afkortingen. 
  • Gebruik een koppelstreepje bij de combinatie: afkorting + woord (ACTA-studenten) dus ook: ba-student en ba3-student, ba1 en ma3. MAAR: in de bachelorstudie of masterstudie.  
  • Ondernemingsraad en opleidingscommissie schrijf je met een kleine letter
  • Je schrijft wel OR en OC 

• Leestekens en getallen

  • Gebruik cijfers bij getallen: 1,2,3 enzovoort.
  • Getallen in breuken onder de 20 schrijf je in woorden en altijd los. Voorbeelden: een kwart, vier en een half, tweeënhalf, drie kwart miljoen. 
  • Gebruik speciale tekens en icoontjes, dus % en € in plaats van procent en euro. 
  • Schrijf een afgerond bedrag zo: €8 NIET €8,00. 
  • Vermijd het gebruik van haakjes (..) waar dat kan. 
  • Vermijd het gebruik van koppeltekens. Voorbeeld: aanmelden en afmelden NIET aan- en afmelden. 

• Lead of inleiding

  De lead of inleiding is vaak de dikgedrukte tekst aan het begin van een artikel of webpagina. In de inleiding worden de belangrijkste W-vragen beantwoord: Wie, Wat, Waar, Waarom en Wanneer. Een lead: 

  • geeft antwoord op de belangrijkste vraag van de lezer; 
  • bevat ongeveer 10-50 woorden: het belangrijkste staat in de 1^e 155 tekens; 
  • start met de herhaling van de titel: voor een betere vindbaarheid en heldere lead; 
  • is begrijpelijk zonder extra uitleg. 

• Opsomming

  • Opsommingen bevatten minimaal 3 en maximaal 7 items.  
  • Een oneven aantal is beter dan een even aantal. 
  • Is het item een zin? Schrijf het als een zin.   
  • Is het item geen zin? Plaats dan een ; en bij het laatste item een punt.  
  • Is het item een woord? Plaats dan een , en bij het laatste item een punt. 
  • De 1^e bullet is het belangrijkste.  
  • Bij meer dan 3 items: noem het 3e belangrijkste punt als laatste.  

  Bestaat een onderdeel van je opsomming uit meer dan 2 zinnen? Vraag je dan af of een lopende tekst niet beter is.  

• Personen

  • Spreek medewerkers, studenten en studiekiezers aan met JE en alle overige mensen met U.  
  • Vermeld eerst de volledige naam - als die bekend is - daarna alleen de achternaam. 
  • Vermeld geen titels, dat geeft onvoldoende informatie. Vermeld in plaats daarvan altijd de functie of de rol van een collega, zoals: hoogleraar Biomaterialen Sarah Pilevar NIET prof. dr. S.A. Pilevar. 
  • Vermeld ook altijd het niveau van de student, dus: masterstudent Wang Chén.  
  • Vermeld, als het bekend is, ook de dienst of sectie van de medewerker tussen haakjes. Bijvoorbeeld: tandartsdocent Hugo Gonzalez (sectie Cariologie) 
  • Een bericht van de decaan of andere specifieke mailing, start je met: beste collega/beste student en een duidelijke afzender. 

• Telefoonnummers

  Nationale telefoonnummers, mobiele nummers en 0900-nummers schrijf je zo: 045 - 220 21 21, 06 – 2202 21 21 en 0900 – 2221 21 internationale telefoonnummer schrijf je zo: +31 45 - 220 21 21 

• Titel

  Maak heldere titels. Dus, een titel:

  • is niet langer dan 60 tekens (5 woorden); 
  • vat de kern van het artikel samen; 
  • is begrijpelijk zonder extra uitleg. 

• Tussenkoppen

  • Een tussenkop bestaat uit maximaal 2 woorden; 
  • Een tussenkop vat de kern van een alinea samen; 
  • Gebruik altijd voorgeprogrammeerde koppen (H1, H2) dus GEEN vet, cursief of onderstreept; 
  • Koppen maken samen de inhoudsopgave; 
  • Koppen maken de tekst voorspelbaar: je weet wat je gaat lezen; 
  • Naast de paginatitel moet minimaal 1 kop het belangrijkste ’keyword’ bevatten (SEO). 

• Verwijzen

  • Vermeld de volledige dienst of sectie, daarna de afkorting. 
  • Dus: eerst de dienst Marketing & Communicatie (M&C), daarna M&C.    
  • Gebruik WIJ en ONS in je tekst als je ACTA bedoelt. Leg in alle andere gevallen uit wie WIJ zijn. 
  • Dus: ‘De commissie herstelplan onderwijs vindt’ NIET ‘wij vinden’. 

• Woorden

  Kies zoveel mogelijk voor de eenvoudige versie van een woord. Kijk voor alternatieven op:  www.ishetb1.nl. Moet je toch een ingewikkelde term gebruiken? Leg dan uit wat deze inhoudt. Verder:   

  Doen 

  • Gebruik algemeen bekende woorden. 
  • Schrap woorden die inhoudelijk niets toevoegen (zoals: misschien, eventueel).  
  • Schrijf in werkwoordstijl niet in naamwoordstijl (verbreden NIET verbreding). 
  • Varieer met woorden (gebruik synoniemen in dezelfde tekst).  
  • Gebruik signaalwoorden/structuurwoorden (omdat, kortom, hier, eerst, enzovoort). 
  • Schrijf de studie Tandheelkunde en NIET de opleiding tandheelkunde. 

  Niet doen 

  • Vermijd formele, ambtelijke woorden (indien, reeds, derhalve, inzake, aangaande). 
  • Vermijd voorzetseluitdrukkingen (en de afkortingen ervan). Schrijf het zo: 
  • NIET Ten behoeve van, maar > Voor  
  • NIET Als gevolg van, maar > Door 
  • NIET In het kader van, maar > Vanwege 
  • NIET Met betrekking tot, maar > Over of voor 
  • NIET Aan de hand van, maar > Door  
  • NIET In verband met, maar > Door 
  • NIET Met behulp van, maar > Met of door 
  • NIET ten gevolge van, maar > Door 
  • NIET Door middel van, maar > Door of met 
  • NIET Ten aanzien van, maar > Over, van of voor 

• Zinnen

  Maak zinnen niet onnodig lang.  
   
  Wel doen 

  • Schrijf actief (vermijd hulpwerkwoorden: zullen/hebben/zouden/worden/zijn). 
  • Schrijf korte zinnen van 10 tot 15 woorden; splits ingewikkelde, lange zinnen op.  
  • Schrijf duidelijke zinnen, dus geen beeldspraak of metaforen.  
  • Kijk naar je agenda NIET hou je agenda in de gaten. 
  • We beginnen NIET we gaan aan de slag. 
  • Ze was emotioneel NIET ze verdronk in de emoties.  
  • Varieer met de lengte van de zinnen. 
  • Schrijf wat je bedoelt:  
  • We betalen uw salaris aan het eind van de maand NIET De salarisbetalingen worden tegen het einde van elke kalendermaand gedaan. 

  Niet doen 

  • Vermijd ingewikkelde zinsbouw. 
  • Vermijd het gebruik van Latijnse tekst. 
  • Vermijd tangconstructies: zet bij elkaar wat bij elkaar hoort.  
  • Vermijd ook de naamwoordstijl. Dit houdt in dat je werkwoorden verandert in zelfstandige naamwoorden. Als je dit veel doet, maakt het je tekst onnodig ingewikkeld. 
  • Het aantal studenten is gedaald. NIET Er heeft een daling van het aantal studenten plaatsgevonden.